İŞ KAZASINA DAYALI TAZMİNAT DAVALARI - 15.11.2021

Bu yazımızda işçi ve yakınlarının iş kazasına dayalı maddi ve manevi tazminat davası açma haklarından bahsedeceğiz. İş kazasına dayalı tazminat davası açmadan önce, söz konusu kazanın ''iş kazası'' tanımı içerisinde olup olmadığını değerlendirmemiz gerekir.

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 13. Maddesine göre iş kazası;

a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,  

b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendiadına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, 

c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, 

d) Hizmet Akdi kapsamında çalışan emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, 

e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır.'' Şeklinde tanımlanmıştır.

İş kazası, işveren tarafından iş kazasının meydana geldiği tarihten itibaren 3 iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirilmelidir. Önemle belirtmek gerekir ki işveren bu yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde idari para cezası ile karşı karşıya kalacaktır.

İş kazasına dayalı tazminat davasının hangi süre içerisinde açılabileceği sorusuna gelecek olursak ;

Söz konusu dava Türk Borçlar Kanunu 146 ıncı maddesi uyarınca 10 yıllık genel zamanaşımına tabidir. İş kazası nedeniyle maluliyetin zamanla artması halinde, zamanaşımı süresi maluliyetin kesin olarak tespit edildiği son SGK raporu tarihinden itibaren işlemeye başlar. 

İş kazası tespiti yapıldı, zamanaşımı süresinin geçmediği belirlendi ve tazminat davası açma aşamasına geldik, bundan sonra ne yapacağız?

Öncelikle belirtilmelidir ki 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 3. Maddesi gereğince kural olarak işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. Ancak ilgili maddenin devamında '' İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davaları hakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz.'' hükmü ile bu kurala istisna getirilmiştir. Arabulucuya başvurmaksızın doğrudan görevli mahkemede dava açılabilecektir.

İşçiye tanınmış tazminat davası çeşitleri nelerdir?

İş kazası sonucunda işçi vücut bütünlüğünün zarar görmesi nedeniyle uğradığı zararları maddi tazminat davasıyla talep edebilmektedir. 6098 sayılı TBK'nın 54. Maddesine göre Bedensel Zararlar özellikle şunlardır:

- İşçinin iş kazası nedeniyle ödemek zorunda kaldığı tedavi giderleri,

- İş görememesi nedeniyle maruz kaldığı kazanç kaybı,

-Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar 

- Ekonomik geleceğinin sarsılmasından doğan kayıplar

İş Kazası sonucunda işçinin ölümü gerçekleşmiş ise, bu durumda işçi yakınları ve mirasçıları TBK'nın 53. Maddesine göre:

- Cenaze giderleri

- Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar

- Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları maddi kayıplar maddi tazminat yoluyla talep edilebilmektedir.

İşçinin iş kazası nedeniyle fiziksel veya ruhsal olarak zarar gördüğü, kişilik haklarına tecavüzde bulunulduğu, işçide bir engel oluştuğu, işçinin ölümü nedeniyle zarar gören ölenin yakınlarına uğramış oldukları manevi zararlar hasebiyle manevi tazminat talep etme hakkı da tanınmıştır.

Son olarak iş kazasına dayalı maddi- manevi tazminat davasında görevli ve yetkili mahkemelere gelecek olursak ;

Öncelikle iş kaza tazminat davalarında görevli mahkeme İş Mahkemesidir. İş Mahkemesinin bulunmadığı yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemesi, İş Mahkemesi sıfatıyla bu davaları karara bağlamaktadır.

7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nda iş kazalarına bakmakla yetkili iş mahkemeleri şu şekilde belirtilmiştir:

''- İş kazalarında genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir. Davalı birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.

- İş kazası nedeniyle maluliyete uğrayan işçinin veya ölüm gerçekleşmişse ölen işçinin davacı yakınlarının yerleşim yeri iş mahkemesi de yetkilidir.''

Stj. Av. Simge TUNALI